Này, này, hay lắm này, đầu tiên là bức ảnh hoa lộc vừng, vừa nói lão vừa đưa tôi xem bức ảnh chụp cận cảnh một đoạn của nhánh cây lộc vừng vươn cành ra phía Hồ Gươm, sau mưa, thân cây lộc vừng đen đậm như hạng, nổi bật trên đó là xác hoa lộc vừng đỏ ối
Nhìn hai em bé ngồi mắc mồi câu, hai vị khách nước ngoài cũng phải dừng lại chụp ảnh chúng”, ông lão kể. Bộ ảnh về hai em bé ấy, ông chụp tới năm, sáu cái, ông đi theo chúng từ khi ngồi câu đến khi chúng đi về, bức ảnh rốt cục chấm dứt cuộc hành trình là tấm ảnh chụp hai anh em sải chân bước sang đường phía tượng đài cảm tử cho đất nước quyết sinh, “hai cô cậu như đi trên đường mây ấy, một kết thúc đẹp về tương lai của đất nước nhưng không quên công ơn của cha anh đi trước”, ông nói.
Sẽ nối in sách ảnh về Hồ Gươm Cho đến bây giờ, nhiếp ảnh gia Quang Phùng đã có hàng ngàn bức ảnh về Hồ Gươm và muôn mặt đời thường của cuộc sống gắn với nó. Cô bé nhìn cứ như một nhành hoa. “Này, này, mỗi bộ ảnh đều có câu chuyện của nó, hay lắm đấy. Tuổi này là tuổi thuần khiết khôn cùng. Gọi là “những cuộc tình” nhưng không phải chỉ là tình trai gái, ở đó có những mối tình khác, tình vợ chồng, bác mẹ với con cái, mối tình của những người câm,… Nhưng sẽ khó lắm đây khi lão phải chọn từ cả ngàn bức ảnh về Hồ Gươm, kèm với nó là cả ngàn câu chuyện về họ; để chỉ lấy ra khoảng 150 bộ ảnh tiêu biểu nhất để làm sách.
Lão tiếp chuyện câu chuyện của mình. Đấy, tình yêu Hà Nội của lão nhiếp ảnh Quang Phùng là thế, để mắt ngắm nghía, tần mần với từng thứ dù nhỏ. Những gì lão chụp đều khiến lão phải suy nghĩ, day dứt, cứ như thể việc ấy do lão gây ra vậy. Bức ảnh thứ hai, lão chụp một gốc cây trên hè sát Hồ Gươm mặt Đinh Tiên Hoàng, xung quanh gốc cây này có bốn cái đèn được chôn xuống, tối đến chúng sẽ được thắp sáng lên.
Mùa này lộc vừng nở, phải ra thật sớm, nếu không các chị quét rác sẽ quét hết. Tình với Hồ Gươm là vô tận Với nhiều người, nơi nào đi nhiều đến nhiều lạ hóa thành quen, và phàm đã quen rồi thì ít nhận ra những điều khác lạ, những cái xăm, những cái mới. Lão nhiếp ảnh nói đầy nuối tiếc.
Mối tình ấy không tự nhiên sinh ra mà được gom nhặt hàng ngày, để rồi mỗi ngày qua đi, ái tình ấy càng dày thêm, bền chặt thêm. Ảnh của ông về một con người nào đó, một cảnh vật nào đó không chỉ cô đơn mà là những xâu chuỗi và có sự liên kết mang một câu chuyện rất cụ thể, có khởi đầu và chấm dứt, có toàn cảnh và cận cảnh, mỗi bộ ảnh tối thiểu là hai ảnh, tối đa là mười hai ảnh là một câu chuyện kể về đời sống của nhân vật, cảnh vật mà ông “chộp” và “rình” được.
Ngồi nghe lão say sưa kể chuyện, lôi hết ảnh này đến ảnh kia cho tôi xem, mới thấy, “mối tình” của lão dành cho Hồ Gươm, dành cho Hà Nội sâu đậm thế nào. “Tôi kể cô nghe những bức ảnh mới nhất nhé, ảnh chụp sáng 2/9 đấy. Kinh nghiệm từ đèn trên đường cao tốc có rồi đấy, lúa hai bên đường không trổ bông, vì lúa không được ngủ, cái cây này cũng vậy thôi.
Lộc vừng nở rơi như thảm hoa ấy, hoa này làm Hà Nội đẹp hơn, thành ra, mong các chị quét rác quét chầm chậm thôi. Hơn nữa, các chị quét rác nói nếu cứ nhìn mãi vào cái đèn ấy, ánh sáng của nó hắt từ dưới đất lên không khéo thì mù mắt mất. Từ sáu rưỡi sáng ông đã xách máy chống gậy cuốc bộ từ nhà ở xóm Hạ Hồi ra Hồ Gươm. Ông đã được vinh danh trong lễ trao giải Bùi Xuân Phái-Vì tình Hà Nội năm 2013 ở hạng mục Giải thưởng Lớn (hạng mục chỉ có duy nhất một đề cử.
Nơi này có một sức hút kỳ lạ ông. Rồi lão kể chuyện hai đứa bé lớp năm lớp sáu đi câu cá: “Này, này, cô trông yêu chưa. Điều này chẳng thể lý giải bằng lời. Bài và ảnh: Xuân Phong. Ấy là chưa kể, để chôn được mấy cái đèn này xuống, có khi phải đào sâu tới nửa mét thì chắc phải chặt cả rễ của cây, sao lại làm một việc như thế.
Nhưng với ông, Hồ Gươm mỗi ngày mỗi mùa đều mang một chiếc áo mới, mùa thu năm nay, năm trước và nhiều năm đã qua, dù vẫn cảnh ấy, nhưng sắc màu của nó dưới góc máy của ông luôn đổi thay, những con người qua đây cũng mới lạ. Câu chuyện về sáng mồng hai tháng chín của lão còn xoay quanh chị quét rác đang mang bầu bảy tháng đã có một đứa con trai 8 tuổi; chuyện hai cô cậu học trò lớp 10 ngồi ghế đá, mặc trời mưa, vẫn che ô hôn nhau, “Lẽ ra trời mưa thế này, ở tuổi này chúng phải ở nhà chứ sao lại ngồi đây.
Nhìn những bức ảnh này không hiểu bác mẹ chúng sẽ nghĩ gì?”, lão thắc mắc. Chuyện về ảnh của lão nhiếp ảnh Quang Phùng cứ vậy, bức ảnh nào lão cũng kể từng chi tiết, mỗi ảnh đều có nhân vật, mỗi nhân vật đều có câu chuyện riêng, mà lão cẩn thận biên chép vào những mảnh giấy rồi cất vào túi áo.
Chỉ có thể hiểu rằng, bên cạnh nghiệp ảnh, thì thứ khiến lão có thể gắn bó cả đời với đất này chỉ có thể nói bởi lão sinh ra ở đây, ba má đều gắn với Hà Nội, cha là người Hà Đông, mẹ là con gái Hàng Gai xinh nhất nhì Hà thành bấy giờ, bà chuyên bán cụm từ, giấy đỏ.
Sáng 2/9/2013 trong khi cả nước nghỉ Tết độc lập, lão nhiếp ảnh Quang Phùng (SN 1932) vẫn cần mẫn với công việc yêu thích của mình. Cô bé nói, có ngày cháu câu được con cá bằng cổ chân ông ạ, cứ trời mưa là cháu đi câu, cứ như nghiện ấy.
Sao lại lắp đèn thế này, chôn bốn cái đèn xung quanh gốc cây, cây làm sao ngủ được.
Tuốt luốt chỉ trong vài tiếng đồng hồ buổi sáng, chụp ảnh là phải chụp vào buổi sáng cô ạ”, lão nhiếp ảnh nói chậm rãi. Bức ảnh trước nhất trong sự nghiệp nhiếp ảnh ông cũng chụp ở đây (ông chụp ảnh từ năm 1954) và từ đó đến nay những gì gắn với Hồ Gươm đều có trong mỗi khuôn hình của ông.
-Không, không, khác đấy chứ, hoa rơi năm nay khác năm trước, tuốt luốt những thứ tự nhiên thế nào thì vẫn nguyên thế ấy, không xếp đặt, mà xếp đặt cho tự nhiên là vứt đi rồi, thế nên không khi nào lặp lại cả. Và điều quan trọng hơn cả, quê hương trong lão thiêng không gì sánh được, “con người ta tài hoa bao lăm thì cũng phải cắm rễ ở quê hương”, lão nói từ bụng dạ thế.
Sau cuốn sách ảnh song ngữ “Dạo quanh Hồ Gươm”, lão đang dự kiến sẽ tập hợp thành một cuốn sách ảnh khác, tạm gọi là “Những cuộc tình bên Hồ Gươm”.
Cuốn sách sẽ mang những thông điệp, có tính ngụ ngôn, kể những câu chuyện đã xảy ra và tương lai về sau cũng vẫn giữ nguyên giá trị ấy”, lão cười hà hà, nói chậm rãi. -Lộc vừng nở năm nào chẳng giống nhau mà bác phải kỳ công, chụp đi chụp lại làm gì?, tôi hỏi. Tiền làm đèn thế này có thể xây cầu cho học trò vùng sâu vùng xa đi học. Mà hoa lộc vừng sau mưa, dù đã rụng hết rồi vẫn đẹp lắm.
Ông có thể gặp hoặc không gặp lại họ, nhưng trong những phút chốc khác nhau ông đều có những bức ảnh khác nhau, không lặp lại.
No comments:
Post a Comment